Ύλη για το διαγώνισμα Γ’ Τριμήνου-Β’ Γυμνασίου-2015

Ύλη για το διαγώνισμα Γ’ Τριμήνου-Β’ Γυμνασίου-2015

Ύλη για το διαγώνισμα Γ’ Τριμήνου-Β’ Γυμνασίου-2015

1. σελ. 61 :

Οι παραβολές του Χριστού
α. Τι είναι και τι φανερώνουν; Οι παραβολές του είναι πολλών ειδών. Σε αυτό το κεφάλαιο θα μελετήσουμε κάποιες από τις σημαντικότερες. Αυτές είναι διηγήσεις φτιαχτών ιστοριών από την καθημερινή ζωή, όμως ασυνήθιστες, παράξενες και μοναδικές. Τόσο αυτές όσο και όλες οι παραβολές φανερώνουν, με παραστατικό και εντυπωσιακό τρόπο η καθεμιά, κάτι ξεχωριστό για τη Βασιλεία του Θεού. Όποιοι τις ακούν ή τις μελετούν καταλαβαίνουν τι αυτές είναι και πόσο αξίζουν για την αληθινή ζωή των ανθρώπων. Έτσι γίνονται αφορμή να σκεφτούν, να προβληματιστούν και να πάρουν θέση.
β. Γιατί ο Ιησούς δίδασκε με αυτές;

• Αυτός ήταν τότε ο καλύτερος τρόπος για να διδάξει τις νέες, πρωτάκουστες και ανατρεπτικές αλήθειες ζωής της Βασιλείας του Θεού. Άλλωστε με παραβολές δίδασκαν και οι Ισραηλίτες ραβίνοι τότε.
• Με τις παραβολές μπορούσαν να τον καταλάβουν όλοι. Ενώ αφηρημένα και θεωρητικά πράγματα ήταν – και είναι πάντοτε – μόνον για λίγους.
• Οι παραβολές με τις αλήθειες που φανέρωναν χαράζονταν βαθιά μέσα τους και τις θυμούνταν πάντοτε.

Ο Ιησούς ήταν πρωτότυπος και ασυναγώνιστος αφηγητής παραβολών. Οι επιστήμονες ερευνητές των Ευαγγελίων επισημαίνουν ότι τουλάχιστον το 1/3 της διδασκαλίας του είναι με παραβολές.

2.  σελ. 65 :

Πουθενά δεν φαίνεται να ζητά ο μικρότερος γιος με τρόπο απαιτητικό το μερίδιο της περιουσίας που του αναλογούσε. Παρακάλεσε τον πατέρα του, και αυτός του έκανε τη χάρη. Κατά το τότε κληρονομικό δίκαιο, ο με­γαλύτερος γιος κληρονομούσε τα 2/3 της πατρικής περιουσίας. Το υπόλοιπο 1/3 μοιραζόταν στους υπόλοιπους γιους σε ίσα μερίδια. (Οι κόρες δεν κληρονομούσαν τίποτε). Με αυτή την ελάχιστη κληρονομιά δύσκολα μπορούσαν αυτοί οι γιοι να τα βγάλουν πέρα. Γι’ αυτό οι περισσότεροι νέοι τότε αναγκάζονταν να μεταναστεύουν για μια καλύτερη ζωή. Στη χώρα ζούσαν τότε κάπου 1,5 – 2 εκατομ. Ισραηλίτες, ενώ σε χώρες εκτός αυτής 4 – 6 εκατομ. (βλ. μάθ. 1, 2).

3.Τα γουρούνια θεωρούνταν τότε από τους Ισραηλίτες ακάθαρτα ζώα και δεν επιτρεπόταν να τα τρώνε. Η χοιροτροφία ήταν λαθραία επιχείρηση και οι χοιροτρόφοι και χοιροβοσκοί αντιμετωπίζονταν με περιφρόνηση. Χοιροβοσκός, και μάλιστα στην υπηρεσία αλλοεθνούς και αλλόθρησκου αφεντικού, όπως στην περίπτωση του μικρού γιου, σήμαινε μεγάλο κατάντημα.

4. Η υποδοχή του μικρότερου γιου από τον πατέρα του, με τις συγκινητικές εκδηλώσεις του, ήταν για τα μέτρα της συμπεριφοράς τότε κάτι το εντελώς ασυνήθιστο και όχι αξιοπρεπές για πατέρα, και μάλιστα γαιοκτήμονα. Οι εντολές του προς τους δούλους για τη γιορτή και τα γεμάτα χαρά λόγια του δείχνουν ότι δίνει ξανά στον χαμένο γιο του, που επέστρεψε, τη θέση που είχε πρώτα: στην καρδιά του, στην οικογένεια, στην διαχείριση της περιουσίας και στις κοινωνικές σχέσεις.

3. σελ. 66 :

Βασικά στοιχεία του μαθήματος

• Κεντρική μορφή της παραβολής είναι ο πατέρας σε σχέση προς όσα κάνει για τους δύο γιους.
• Με τη μορφή του πατέρα ο Ιησούς φανέρωσε παραστατικά ποιος και πώς είναι ο αληθινός Θεός: Αγαπά απέραντα όλους, παραμένει σπλαχνικός προς όλους, και με τον τρόπο που ο καθένας έχει ανάγκη.
• Σε αυτόν τον Θεό στηρίζονται, για να μετανοήσουν αληθινά και να διορθωθούν, όσοι παίρνουν λάθος δρόμο στη ζωή τους, καθώς και όσοι από λάθος εκτίμηση νομίζουν ότι είναι εντάξει.

1. σελ. 68 :

1. O πλησίον είναι ο κοντινός, ο συνάνθρωπος (που τον αγαπώ, τον εμπιστεύομαι, ενδιαφέρομαι γι’ αυτόν και τον συμπαραστέκομαι). Για τους Ισραηλίτες τότε στους πλησίον ανήκαν: γονείς, αδέρφια, συγγενείς, φίλοι, γνωστοί, μέλη της φυλής, ομοεθνείς, ομόπιστοι, γείτονες, συμπατριώτες. Στους μη πλησίον: αλλοδαποί, εχθροί (ιδιαίτερα οι Ρωμαίοι), αλλόπιστοι (ιδιαίτερα οι ειδωλολάτρες), σχισματικοί (ιδιαίτερα οι Σαμαρείτες), αρνητές της πίστης (αποστάτες). Οι Φαρισαίοι πρόσθεταν σε αυτούς: τους τελώνες, τους αμαρτωλούς και τον αγράμματο «όχλο», που δεν γνώριζε τις Άγιες Γραφές.

2. Γύρω στα 27 χλμ. ΒΑ της Ιερουσαλήμ βρίσκεται η Ιεριχώ (βλ. χάρτη). Στον δρόμο προς τα εκεί υπήρχαν σημεία ερημικά με κατηφοριές και βράχια (βλ. φωτ.). Σε αυτά είχαν τα καταφύγια και τα ορμητήριά τους οι ληστές. Στην Ιεριχώ έκαναν την τελευταία τους στάση οι προσκυνητές από την Γαλιλαία και την Περαία, που κατέβαιναν για το Πάσχα στην Ιερουσαλήμ.

4. Οι λευίτες προέρχονταν από τη φυλή Λευί. Βοηθού-σαν τους ιερείς ως μουσικοί, θυρωροί και φρουροί του Ναού. Ήταν υπεύθυνοι για την τάξη και την καθαριότητά του. Αυτός που τον κακοποίησαν οι ληστές ήταν Ιουδαίος συμπατριώτης τους. Και οι δύο έπρεπε να τον φροντίσουν ως πλησίον τους, σύμφωνα με τη θεία εντολή.

5. Οι Σαμαρείτες ήταν μια ανάμικτη φυλή από Ισραηλίτες, Βαβυλώνιους, Σύρους κ.ά. Το ίδιο και η θρησκεία τους – πάντως με βασικότερα στοιχεία τα ισραηλιτικά. Γι’ αυτό και οι Ισραηλίτες τους θεωρούσαν ως σχισματικούς και όχι γνήσιους πατριώτες. Με τον καιρό ανεξαρτητοποιήθηκαν εθνικά και θρησκευτικά. Θρησκευτικό τους κέντρο ήταν ο ναός τους στο όρος Γαριζίν (βλ. χάρτη στο τέλος). Στα χρόνια του Χριστού το χάσμα ανάμεσα σε αυτούς και στους Ισραηλίτες ήταν αγεφύρωτο και το μίσος μεταξύ τους μεγάλο και άσβεστο.

5. σελ. 69 :

Βασικά στοιχεία του μαθήματος

• Πάντοτε οι άνθρωποι έκαναν και κάνουν διακρίσεις μεταξύ τους: κατά φυλή, εθνικότητα, θρησκεία, κοινωνική τάξη κ.ά. Και ανάλογα με αυτές συμπεριφέρονται υπέρ ή εναντίον των άλλων.
• Ο Ιησούς με την παραβολή του σπλαχνικού Σαμαρείτη ανέτρεψε αυτές τις διακρίσεις και δίδαξε να βλέπουμε με ευαισθησία τον κάθε άνθρωπο, ιδιαίτερα όταν βρίσκεται σε ανάγκη, και να προσφέρουμε έμπρακτη αγάπη.
• Έτσι φανερώθηκε ζωντανά και παραστατικά ότι οι άνθρωποι, που ζουν κατά το πνεύμα της Βασιλείας του Θεού, μπορούν να γίνουν μια κοινωνία έμπρακτης αγάπης από όλους προς όλους, χωρίς διακρίσεις.

1. σελ. 72 :

Βασικά στοιχεία του μαθήματος

Κατά τη διδασκαλία του Χριστού στον καινούριο τρόπο ζωής, που ο ίδιος φανέρωσε και προέβαλε, ισχύει ένα κριτήριο για την αξία της ζωής των ανθρώπων. Με αυτό θα κριθούν κάποτε οι πράξεις όλων.
Αυτό είναι η έμπρακτη εκδήλωση αγάπης ή η παράλειψη της. Αυτό κρίνει αποφασιστικά τον καθένα για τώρα και για πάντα. Το να είναι κάποιος κοντά στον Θεό ή μακριά του, είναι συνέπεια των καλών ή κακών επιλογών και πράξεων ή παραλείψεών του προς τους συνανθρώπους. Ο Θεός κανέναν δεν αμείβει και κανέναν δεν τιμωρεί. Όλους τους θέλει κοντά του.

1. σελ. 76 :

Βασικά στοιχεία του μαθήματος

• Ο Ιησούς υπερασπίστηκε τις γυναίκες και τα παιδιά και άνοιξε τον δρόμο για την απελευθέρωση τους από κάθε υποτίμηση και αδικία σε βάρος τους.
• Δέχτηκε τις γυναίκες ισότιμα με τους άντρες, έσκυψε με ενδιαφέρον και στοργή στα προβλήματα τους και τις προστάτεψε από την αυστηρότητα θρησκευτικών και κοινωνικών κανόνων εναντίον τους.
• Τα παιδιά από το περιθώριο της κοινωνίας τα μετακίνησε στο κέντρο. Εκδηλώθηκε προς αυτά με τρυφερότητα και τα πρόβαλε στους μεγάλους ως πρότυπα μίμησης.

1. σελ. 79 :

Βασικά στοιχεία του μαθήματος

• Στον ευσεβή πλούσιο με σοβαρές θρησκευτικές αναζητήσεις προσφέρθηκε από τον Ιησού αυτό που εκείνος ζητούσε. Δεν τόλμησε να ανταποκριθεί. Έτσι έχασε την ευκαιρία της ζωής του.
• Από τον Ζακχαίο ο Ιησούς απλώς ζήτησε φιλοξενία. Εκείνος άδραξε την ευκαιρία και το σπίτι του πλημμύρισε από Βασιλεία Θεού.
• Η προσκόλληση στον πλούτο μπορεί να γίνει σοβαρό εμπόδιο για την αληθινή και γεμάτη ζωή που έδειξε, προέβαλε και χαρίζει ο Χριστός για όλους.

1. σελ. 81 : Πάτερ ημών (αρχαία), Βασιλεύ Ουράνιε (αρχαία),

2. σελ. 82 : σχόλιο/εργασία 4 :

Όταν προσεύχομαι: ζητώ βοήθεια εκφράζω ευχαριστίες μιλώ για τους φόβους μου ζητώ δύναμη και θάρρος λέω τις στενοχώριες μου

ψάχνω για ελπίδα ζητώ συγχώρηση θυμάμαι τις ανάγκες άλλων παρακαλώ υγεία για όλους αναζητώ παρηγοριά

1. σελ. 83 :

Βασικά στοιχεία του μαθήματος

• Την πόρτα του Θεού χτυπούν οι άνθρωποι με την προσευχή. Του μιλούν, τον σκέφτονται, τον ευχαριστούν, ζητούν με εμπιστοσύνη τη χάρη του. Η επικοινωνία αυτή τούς γεμίζει χαρά, ανακούφιση, ελπίδα, δύναμη.
• Ο Ιησούς με την προσευχή «Πάτερ ημών» έδειξε τι κυρίως να ζητούν οι πιστοί από τον Θεό και με ποια προτεραιότητα.
• Με το προσωπικό του παράδειγμα και με όσα για την προσευχή δίδαξε, ο Ιησούς προέβαλε τη Βασιλεία του Θεού και ως μια κοινωνία ανθρώπων που προσεύχονται.

12.  σελ. 87 :

Τι είναι και τι σημαίνουν τα θαύματα του Χριστού

α. Σε ποιες περιπτώσεις έκανε τα θαύματα ο Χριστός;

Όταν συναντούσε: αδυναμία, αρρώστια, αναπηρία, πόνο, θάνατο. Για ανθρώπους που έπασχαν από αυτά ο Ιησούς νοιάστηκε και συμπαραστάθηκε θαυματουργικά. Στα Ευαγγέλια έχουμε διηγήσεις για περίπου 40 θαύματά του. Παραδείγματα:

• Θεράπευσε τυφλούς, κωφάλαλους, παράλυτους, επιληπτικούς, λεπρούς και άλλους
• Ελευθέρωσε από δυνάμεις του κακού (δαιμονισμένους)
• Ξανάδωσε τη ζωή σε νεκρούς, γλίτωσε κάποιους από κινδύνους

β. Τι έδειχναν αυτά για τη ζωή των ανθρώπων;

• Με τρόπο παραστατικότερο από όσο στις παραβολές, το καθένα έδειχνε κάποια ξεχωριστή αλήθεια της
  Βασιλείας του Θεού. Όλα ήταν σημάδια («σημεία»), παραδείγματα και παράθυρα, που επέτρεπαν στους
  ανθρώπους να δουν πόσο αλλιώτικη θα είναι η ζωή σύμφωνα με το πνεύμα της.
• Απελευθέρωναν τους ανθρώπους όχι μόνο από τα βάσανά τους, αλλά και από απάνθρωπες αντιλήψεις
  σχετικές με αυτά.
• Έδιναν στους πάσχοντες στήριγμα ότι δεν είναι μόνοι, αλλά έχουν τον Θεό πλάι τους.
• Βεβαίωναν ότι κάποτε όλα τα δεινά θα τελειώσουν και θα κυριαρχούν μόνο η ζωή και το καλό.

γ. Τι φανέρωναν για τον ίδιο τον Ιησού;

Εκτός από τη συμπάθεια, την αγάπη και συμπαράστασή του προς τους ανθρώπους (βλ. πιο πάνω α’ και β’):

• Την προσπάθειά του να τον εμπιστεύονται. Παρατηρούμε στις διηγήσεις ότι τα θαύματα γίνονταν σε όσους του έδειχναν εμπιστοσύνη, έστω και λίγη.
• Την έγνοια του να καταλάβουν ότι ήταν ο αληθινός Μεσσίας, ο ελευθερωτής των ανθρώπων, ώστε να
  μπορούν όλοι να έχουν αληθινή ζωή και μάλιστα να την έχουν περίσσεια (Ιω 10,10).
• Κάτι από τη θεϊκή του δύναμη. Ο Ίδιος ήταν το θαύμα των θαυμάτων. Δεν έκανε θαύματα για εντυπωσιασμό και για να αποδείξει τη θεότητά του. Όλα τα έκανε για τους άλλους, κανένα για τον εαυτό του.

δ. Σε τι ωφελούνται όσοι μελετούν τις διηγήσεις για τα θαύματά του;

• Νιώθουν τον Θεό κοντά στους ανθρώπους χειροπιαστά.
• Προσπαθούν να αλλάξουν εσωτερικά και γίνονται πιο ευαίσθητοι, ώστε να μπορούν να συμπαραστέκονται έμπρακτα και χωρίς διακρίσεις προς όσους συνανθρώπους πάσχουν και υποφέρουν.
• Έχουν τη διαβεβαίωσή του ότι, όταν έχουν πίστη και εμπιστοσύνη στον Θεό, μπορούν να αναμένουν το θαύμα. Στο όνομά του και με την αγάπη και τη δύναμή του έγιναν από τότε πολλά θαύματα. Θαύματα γίνονται πάντα, γίνονται και σήμερα, θα γίνονται και στο μέλλον.