Προσχέδιο Διαγωνίσματος Προαγωγικών Εξετάσεων Α΄ Γυμνασίου – Ιούνιος 2015

ΠΙΘΑΝΑ  ΘΕΜΑΤΑ

Από τα εννέα να επιλέξετε τα έξι και να τα απαντήσετε μόνο στην κόλλα σας.

1.Αντιστοιχίστε τη στήλη Α με τη στήλη Β και μεταφέρετε τις απαντήσεις στην κόλλα σας με τη μορφή 1β, 2γ κλπ

Α	Β
1.      Κανών	α.Όπως η εικόνα του Θεού, ο Θεάνθρωπος Χριστός, έτσι κι ο άνθρωπος, η εικόνα του Θεανθρώπου Χριστού, είναι Βασιλεύς Κυρίαρχος στην Δημιουργία με έργο και ευθύνη του να “εργάζεται και να την φυλάσσει” από κάθε κακό, καταστροφή, πλεονεξία. Είναι Διδάσκαλος (ονόμασε τα ζώα με σοφία και διδάσκει με αυτόν τον τρόπο τις ιδιότητες του κάθε πλάσματος), Αρχιερεύς (είπε τα λόγια της ιερολογίας του μυστηρίου του γάμου του, που λέει η εκκλησία σήμερα). Αυτά τα χαρίσματα σήμερα τα παίρνουμε με τα μυστήρια του Βαπτίσματος και του Χρίσματος
2.     αποκάλυψη	β.Η Παλαιά Διαθήκη στην προσπάθεια να περιγράψει τις σχέσεις των ανθρώπων με το Θεό και μεταξύ τους χρησιμοποιεί την εικόνα ενός ζευγαριού. Επειδή τους παρουσιάζει ως κοινούς προγόνους όλων των ανθρώπων (= προπάτορες), γι’ αυτό και η αποτυχία τους να αναπτύξουν μια αγαθή σχέση με το Θεό ονομάζεται προπατορικό αμάρτημα.
3.      τριπλό αξίωμα του Χριστού	γ.Την τελούσε ένας άνθρωπος του Θεού, προφήτης ή ιερέας, χύνοντας λάδι στο κεφάλι του βασιλιά. Μ΄αυτόν τον τρόπο δηλωνόταν με ένα εξωτερικό σημείο (το λάδι) ότι ο άνθρωπος αυτός ήταν εκλεγμένος από τον θεό να γίνει όργανο του για την διακυβέρνηση του λαού. Έτσι, ο βασιλιάς λεγόταν χριστός(=χρισμένος) και αναγνωριζόταν ως άξιος μιας μεγάλης αποστολής. Η εβραϊκή λέξη για το «χριστός» είναι «Μεσσίας» και δινόταν στο διάδοχο του βασιλικού θρόνου του Δαβίδ.
4.     Πρωτευαγγέλιο	δ.Επειδή η χριστιανική Εκκλησία από πολύ νωρίς συνειδητοποίησε τη σηµασία των κειµένων της Αγίας Γραφής για τους πιστούς, φρόντισε να τα διαφυλάξει. Έτσι, ύστερα από µακροχρόνιες συζητήσεις συνέθεσε γύρω στον 3ο αι. µ.Χ. έναν «κλειστό» κατάλογο των βιβλίων της Παλαιάς και της Καινής ∆ιαθήκης, στον οποίο δηλαδή κανείς δεν µπορεί να αφαιρέσει ή να προσθέσει κάτι. Η συλλογή αυτών των 76 βιβλίων αποτελεί τον Κανόνα της Αγίας Γραφής.
5.      Προπατορικό αμάρτημα	ε.Ο Θεός φανερώθηκε στον κόσµο για να σώσει τους ανθρώπους• δηλαδή να τους φανερώσει την αλήθεια, να τους θεραπεύσει από το κακό και να δώσει αληθινό νόηµα στη ζωή τους. Αυτή η φανέρωση (= Αποκάλυψη) έγινε για πρώτη φορά στα πολύ παλιά χρόνια σ’ έναν άνθρωπο, τον Αβραάµ. Μ’ αυτόν ο Θεός έκλεισε την πρώτη συµφωνία σωτηρίας (= ∆ιαθήκη). Στη συνέχεια η ∆ιαθήκη κλείστηκε όχι µόνο µε τον Αβραάµ και τους απογόνους του, αλλά και µ’ όλο το λαό που προήλθε απ’ αυτούς, τον Ισραήλ (= Παλαιά ∆ιαθήκη). Στον Ισραήλ ο Θεός έδωσε τις µεγάλες υποσχέσεις για τη σωτηρία των ανθρώπων.
6.     Χρίση του βασιλιά	στ.Στη Γένεση, αμέσως μετά την αφήγηση της πτώσης, παρουσιάζεται ο Θεός να δίνει στους ανθρώπους ένα μήνυμα ελπίδας. Τους διαβεβαιώνει, δηλαδή, ότι κάποιος από τους απογόνους τους θα συντρίψει τη δύναμη του κακού και θα τους χαρίσει την πραγματική ελευθερία. Γι’ αυτό και τα λόγια αυτά του Θεού ονομάζονται πρωτευαγγέλιο, δηλαδή πρώτη καλή αγγελία (= είδηση).Για τη χριστιανική Εκκλησία αυτός ο απόγονος είναι ο Ιησούς Χριστός.

Απάντηση : 1δ, 2ε, 3α, 4στ, 5β, 6γ.

2.Απαντήστε σύντομα στις παρακάτω ερωτήσεις:

1. Ποιες είναι οι θεολογικές αλήθειες στο κείμενο της δημιουργίας του κόσμου από τον Θεό.

Απάντηση : α) Ο κόσμος αρχίζει να υπάρχει από τότε που τον δημιουργεί ο άναρχος Θεός, β) Όλα όσα προέρχονται από το Θεό είναι «καλά λίαν» και ευλογημένα. γ) Ο Θεός δημιουργεί τα πάντα από αγάπη και προνοεί συνεχώς γι’ αυτά.

2. Τι σημαίνει «κατ΄ εικόνα» και τι «καθ΄ ομοίωσιν»;

Απάντηση : Ο άνθρωπος δημιουργείται “κατ’ εικόνα”, δηλαδή με ψυχικά χαρίσματα, αγάπη, δικαιοσύνη, κυριαρχία, κλπ. χωρίς διακρίσεις φύλου, φυλής, χρώματος, ηλικίας, γλώσσας, φτώχειας ή πλούτου. Είναι δώρο, μας χαρίστηκε σε όλους τους ανθρώπους της γης.

Ο άνθρωπος δημιουργείται “καθ΄ ὁμοίωσιν”, δηλαδή να μπορεί να μοιάσει στον Θεό, να θεωθεί, χρησιμοποιώντας τα ψυχικά του χαρίσματα και συνεργαζόμενος ελεύθερα με το θέλημα του Θεού για να γίνει Θεός κατά χάριν. Έχει δικαίωμα επιλογής, είναι ελεύθερος να σκέπτεται, να δέχεται ή να απορρίπτει το θέλημα του Θεού. Δεν χαρίζεται το καθ’ ὁμοίωσιν, πρέπει να το θέλουμε να το αποκτήσουμε και να το κατακτήσουμε με αγώνα, για να δείξουμε ότι είναι επιλογή μας να μοιάσουμε στο Θεό και δεν μας αναγκάζει κανείς.

3. Τι σημαίνει η φράση «εγώ ειμί ο Ων»;

 Απάντηση :
Σημαίνει: α) ότι είναι ένας και μοναδικός, β) είναι αιώνιος και γ) δίνει ζωή σε ό,τι υπάρχει

4. Με ποια χαρακτηριστικά δημιουργεί ο Θεός τη γυναίκα; Γιατί τη δημιουργεί; ποιο έργο επιτελεί η κοινή ζωή του ανδρός και της γυναικός;

Απάντηση : α) Ο Θεός δημιουργεί την γυναίκα από την πλευρά του ανδρός για να είναι ισάξια, ισότιμη και βοηθός του (στήριγμά και αρωγός σε κάθε στιγμή της κοινής ζωής τους). Έτσι γίνεται το μυστήριο του Γάμου που προϋποθέτει το σώμα (υλικό στοιχείο του ανθρώπου). Στο μυστήριο του Γάμου ο άνθρωπος με το Άγιο Πνεύμα, άνδρας και γυναίκα, ενώνονται σε μια αγαπητική κοινωνία προσώπων, όπως η Αγία Τριάδα, και έχουν στόχο :

α. τη θέωση με την κοινή προσπάθεια, δηλαδή να πράττουν το θέλημα του Θεού, να εργάζονται και να φυλάσσουν τη Δημιουργία, με ελεύθερη συνεργασία της θέλησής τους ζώντας με αγάπη, σεβασμό και χαρά.

β. να γίνουν συνδημιουργοί Θεών κατά χάριν, να γεννήσουν και να μορφώσουν τα παιδιά τους σε θεανθρώπους κατά χάριν, με τη θέλησή τους και την συνεργασία τους την ελεύθερη με το θέλημα του Θεού, για να Του μοιάσουν, να θεωθούν ζώντας στην αιώνια χαρά του Θεού.

5. Περιγράψτε σύντομα ποια σημασία έχει το γεγονός που εικονίζεται σε κάθε εικόνα. Απαντήστε αφού πρώτα γράψετε τον αριθμό της κάθε εικόνας στην κόλλα σας. Πώς λέγεται η μέθοδος της Εκκλησίας να θυμόμαστε ένα γεγονός της Καινής Διαθήκης με τη βοήθεια ενός άλλου που έχει συμβεί πριν πάρα πολλά χρόνια στην Παλαιά Διαθήκη; Σε τι μας βοηθά αυτή η μέθοδος;

Απάντηση : Εικόνα 1. Η θυσία του Αβραάμ. Πρόκειται για µια γνωστή ιστορία της ζωής του Αβραάµ που όµως σήµερα µας ξαφνιάζει. Για να την κατανοήσουµε, πρέπει να λάβουµε υπόψη ότι οι θυσίες µικρών παιδιών (και µάλιστα του πρωτότοκου αγοριού) ήταν πολύ συνηθισµένες τότε. Ο Αβραάµ µε το να φτάσει να θυσιάσει το µοναδικό του παιδί έδειξε ότι εµπιστευόταν απόλυτα το Θεό που τον κάλεσε. Αλλά ο Θεός, από την αρχή κιόλας της σχέσης του µε τον άνθρωπο, θέλει να καταργήσει µια για πάντα το φρικτό αυτό έθιµο. Γι’ αυτό υποδεικνύει στους ανθρώπους, που ένιωθαν την ανάγκη να θυσιάζουν στο Θεό τους να χρησιµοποιούν ζώα. Η σκηνή της θυσίας του Ισαάκ µε τη δραµατικότητά της έχει εµπνεύσει πολλούς λογοτέχνες και ζωγράφους.

Εικόνα 2.Στη φιλοξενία του Αβραάµ η Εκκλησία είδε την πρώτη φανέρωση της Αγίας Τριάδας. Έτσι η Ορθόδοξη Εκκλησία εικονίζει την Αγία Τριάδα µε τη σκηνή της «φιλοξενίας του Αβραάµ

Εικόνα 3.Στο όνειρο του Ιακώβ η σκάλα ένωνε τον ουρανό με τη γη, το Θεό με τους ανθρώπους. Στην ορθόδοξη χριστιανική παράδοση η Παναγία σχετίζεται με την Κλίμακα του Ιακώβ. Στον Ακάθιστο Ύμνο μάλιστα η Θεοτόκος υμνείται ως «κλῖμαξ ἐπουράνιος δι’ ἧς κατέβη ὁ Θεός».

Εικόνα 4. Η Διάβαση της Ερυθράς θάλασσας δείχνει τη σωτηρία από την καταστροφή ενός λαού, του Ισραηλιτικού και συμβολίζει το ιερό βάπτισμα που μας κάνει πολίτες της Βασιλείας του Θεού.

Η μέθοδος αυτή ονομάζεται «προεικόνιση ή προτύπωση» και γράφτηκαν όσα κείμενα περιέχουν προεικονίσεις για να μας νουθετήσουν, να μας συμβουλέψουν να προσέχουμε τα γεγονότα της σωτηρίας μας.

5.Κυκλώστε το σωστό και μεταφέρετε την απάντηση στην κόλλα σας με τη μορφή 1Σ, 2Σ κλπ

α. Ο Χριστός µε τη διδασκαλία και τη ζωή του ερµήνευσε στους ανθρώπους τα γεγονότα της Παλαιάς ∆ιαθήκης  [Σ]

β. Ο σκοπός της επιστήμης είναι να ερευνά με επιστημονικούς τρόπους το σύμπαν και να διατυπώνει απόψεις για το πότε δημιουργήθηκε και εξελίχθηκε                                                     [Σ]

γ. Το βιβλίο των ψαλμών, το πιο γνωστό και αγαπητό βιβλίο της Παλαιάς Διαθήκης περιέχει 100 ψαλμούς όπου μέσω αυτών ο πιστός πολύ συχνά αινεί, ευλογεί, δοξάζει τον Θεό.                           [Λ]

δ. Σε όλους τους λαούς της εποχής, όπως και στον Ισραήλ αναπτύχθηκε ένα ιδιαίτερο φιλολογικό είδος η Σοφία που περιέχει συλλογές παροιμιών, συμβουλών και γνωμικών που αναφέρονται σε πρακτικά θέματα της καθημερινής ζωής κι επιχειρούν να απαντήσουν στο ερώτημα «πώς πρέπει να ζούμε;». [Σ]

ε.     Ο Μιχαίας μίλησε πρώτα για το «υπόλειμμα» : ήταν ένα μικρό τμήμα του λαού που παρέμενε πιστό στο Θεό, παρά τις κρίσεις και τις καταστροφές. Επιπλέον, είχε μια μεγάλη αποστολή: Να μεταφέρει από γενιά σε γενιά τις Επαγγελίες του Θεού. Απ’ αυτό το υπόλειμμα θα προερχόταν και ο Μεσσίας, που η αποστολή του θα ήταν να σώσει όχι μόνο τον Ισραήλ, αλλά όλο τον κόσμο.                                                       [Σ]

6.Τι γνωρίζετε για την αγιότητα του Θεού, όπως την διδάσκει στο κήρυγμά του ο προφήτης Ησαϊας;

Απάντηση : Η λέξη «άγιος» στα εβραϊκά σημαίνει «χωρισμένος», δηλαδή διαφορετικός από κάθε τι κοινό και συνηθισμένο• κάτι, δηλαδή, τόσο ιερό, αγνό, καθαρό και μεγάλο, που κανείς δεν μπορεί να πλησιάσει. Για τον Ησαΐα, αλλά και για όλη την Αγία Γραφή η αγιότητα ταυτίζεται με το Θεό. Και σημαίνει ό,τι ο ίδιος ο Θεός περιέχει: ζωή, δύναμη, αγάπη. Όλα δε αυτά μόνο ο ίδιος ο Θεός μπορεί να τα μεταδώσει. Στη χριστιανική Εκκλησία άγιοι δεν είναι οι άνθρωποι που έχουν αρετές, όσο σπουδαίες κι αν είναι. Άγιοι ονομάζονται αυτοί που έζησαν μια πολύ κοντινή σχέση με το Θεό • κι έτσι εκείνος τους χάρισε την αγιότητα. Για τους χριστιανούς ο Ιησούς Χριστός χαρίζει τη δυνατότητα σε κάθε άνθρωπο να συμμετέχει στην αγιότητα του Θεού. Αυτό γίνεται με τη Θεία Ευχαριστία, όπου ο πιστός μπορεί να ενώνεται με το μοναδικό άγιο, το Θεό.

7.Βάλτε τις εικόνες στη σειρά. Ποιο γεγονός ιστορούν κατά τη γνώμη σας; Μπορείτε να διηγηθείτε την ιστορία τους με τη σειρά; Τι σημασία έχει η ιστορία τους για τους χριστιανούς;

Απάντηση : Σειρά εικόνων : 4, 3, 1, 2

 

 

Οι τρεις φίλοι του Δανιήλ, όπως διαβάζουμε στην Παλαιά Διαθήκη, αν και ανατράφηκαν στη βασιλική αυλή, παρέμεναν πιστοί στο Θεό των πατέρων τους και δεν παρασύρθηκαν στην ειδωλολατρία. Όταν κάποτε ο βασιλιάς Ναβουχοδονόσορ τους ζήτησε να προσκυνήσουν το χρυσό άγαλμά του, αρνήθηκαν με τόλμη να το κάνουν. Αγριεμένος τότε ο βασιλιάς διέταξε να τους ρίξουν δεμένους σε πυρακτωμένο καμίνι (εικόνα 1). Όμως μέσα από τις φλόγες αντί για κραυγές και θρήνους, έκπληκτοι τους άκουσαν να δοξολογούν το Θεό:«Εὐλογητός εἶ, Κύριε, ὁ Θεός τῶν πατέρων ἡμῶν … εὐλογεῖτε, πᾶσαι αἱ δυνάμεις Κυρίου, τόν Κύριον.». Τα δεσμά τους μόνο κάηκαν κι αυτοί περπατούσαν  ελεύθεροι (εικόνα 2).  Ο βασιλιάς θαύμασε το συμβάν κι ο θυμός του διαλύθηκε. Κοίταξε μέσα στο καμίνι και είδε κι έναν τέταρτο άνθρωπο με θέα σαν γιο του Θεού (εικόνα 3). Διέταξε, λοιπόν, να τους βγάλουν απ’ το καμίνι και ποτέ κανείς από τους υπηκόους του να μην ξεστομίσει κακό για το Θεό των τριών νέων (εικόνα 4)..
Η Εκκλησία συχνά αναφέρεται σ’ αυτό το γεγονός στην υμνολογία της, επειδή θεωρεί ότι προεικονίζει το Πάθος και την Ανάσταση του Ιησού Χριστού.

8.Τι ήταν οι Προφήτες και ποιο ήταν το έργο τους; Δώστε σύντομη απάντηση

Οι προφήτες, λοιπόν, αποστέλλονταν να μεσολαβήσουν ανάμεσα στον αληθινό Θεό και τους ανθρώπους. Όμως ένα τέτοιο έργο δεν ήταν εύκολο! Γι’ αυτό και κάποιοι στην αρχή δίσταζαν. Τελικά, ωστόσο, όλοι εμπιστεύονταν απόλυτα το Θεό, ξεπερνούσαν τους φόβους τους και βροντοφώναζαν με τόλμη το θέλημά του. Πάντοτε άρχιζαν το κήρυγμά τους με τα λόγια: «Τάδε λέγει Κύριος..»» ή «Λόγος Κυρίου.. .».  β) Μοναχικές φωνές που αποκάλυπταν την κρίση της εποχής τους. Οι προφήτες, με τη φώτιση του Θεού, μπορούσαν να βλέπουν σε βάθος τα πράγματα και να συνειδητοποιούν τι πραγματικά συνέβαινε στην εποχή τους. Αντιλαμβάνονταν δηλαδή τα σημάδια του ηθικού ξεπεσμού και της διαφθοράς, ακόμη κι όταν όλες οι συνθήκες της εποχής φαίνονταν ιδανικές. Αναγνώριζαν τι δεν πήγαινε καλά και ποιοι κίνδυνοι παραμόνευαν τους Ισραηλίτες. Επιπλέον, συναισθάνονταν τις καταστροφικές συνέπειες που θα ακολουθούσαν για τη ζωή του κράτους και των ανθρώπων. Όλα αυτά τα αποκάλυπταν με τα κηρύγματά τους, χωρίς δισταγμούς και μισόλογα, προσπαθώντας έτσι να «ανοίξουν τα μάτια» των συμπατριωτών τους. Έλεγχαν και προειδοποιούσαν – συχνά με σκληρά λόγια – τους πάντες, χωρίς καμιά διάκριση: τους βασιλείς, τους ιερείς, το λαό. Το αποτέλεσμα ήταν να γίνονται δυσάρεστοι και απειλητικοί. Γι’ αυτό το λόγο γνώρισαν πολλές δοκιμασίες: περιφρονήθηκαν, περιπαίχτηκαν, καταδιώχθηκαν. Κάποιοι μάλιστα θανατώθηκαν. Με τα κηρύγματα τους οι προφήτες είχαν ως κύριο σκοπό να «ξυπνήσουν» τους Ισραηλίτες, ώστε να συναισθανθούν τα λάθη τους και να ξαναφτιάξουν τη σχέση τους με το Θεό. Γι’ αυτό τους καλούσαν να μετανοήσουν και ν’ αλλάξουν τρόπο ζωής. Για να τους καταλαβαίνουν καλύτερα οι σύγχρονοί τους προσπαθούσαν να είναι όσο γίνεται πιο παραστατικοί. Έτσι, άλλοτε χρησιμοποιούσαν στο λόγο τους αφηγήσεις, χρησμούς, ποιήματα και τραγούδια και άλλοτε έκαναν πράξεις με συμβολικό νόημα. Ταυτόχρονα, με κάθε λόγο τους υπενθύμιζαν ότι ο Θεός ως στοργικός πατέρας νοιάζεται για τους ανθρώπους, όσο κι αν αυτοί τον ξεχνούν. Γέμιζαν παρηγοριά τις ψυχές των Ισραηλιτών. Τους διαβεβαίωναν ότι ο Θεός συνεχίζει το σχέδιό του για τη σωτηρία του κόσμου. Έστρεφαν το βλέμμα των ανθρώπων και προς ένα μέλλον μακρινό. Άνοιγαν μπροστά τους ένα παράθυρο ελπίδας, μιλώντας για την εποχή του Μεσσία. Τότε που ο Θεός θα θεραπεύσει, θα παρηγορήσει και θα φωτίσει τα πάντα. Αυτό το μήνυμα της σωτηρίας μάλιστα το απηύθυναν όχι μόνο στους συμπατριώτες τους, αλλά και στις μεταγενέστερες γενιές και σ’ όλη την ανθρωπότητα.

9.Τι γνωρίζετε για το Ναό του Σολομώντα; Ποια σημασία έχει για τους Ισραηλίτες ; Απαντήστε σύντομα.

Ο Δαβίδ είχε ονειρευτεί να κτίσει ένα ναό για τον Κύριο. Ωστόσο, αυτός που έμελλε να πραγματοποιήσει το όνειρό του ήταν ο γιος του, ο Σολομών. Ο Ναός χτίστηκε στο πιο ψηλό σημείο της Ιερουσαλήμ, πάνω στο λόφο Σιών, δίπλα στο παλάτι του βασιλιά. Σύμφωνα με την Παλαιά Διαθήκη, ήταν ένα πέτρινο μακρόστενο κτίριο που χωριζόταν σε τρία τμήματα: τον πρόναο, τα Άγια και τα Άγια των Αγίων, όπου φυλασσόταν η Κιβωτός της Διαθήκης.

Από τότε και μετά η καρδιά του ισραηλιτικού λαού χτυπούσε στην Ιερουσαλήμ. Οι Ισραηλίτες, όπου κι αν ζούσαν, όταν ήθελαν να προσευχηθούν, στρέφονταν προς τη μεριά της ιερής τους πόλης όπου βρισκόταν ο Ναός του Κυρίου.

Καλή Επιτυχία!